از قبیل بیماری های غده های جنسی، کم کاری و فعالیت کم غدد جنسی است.

کم کاری غده های جنسی (هیپوگنادیسم) موقعی رخ می دهد که غده های جنسی (گناد)، میزان کم و یا ناچیزی هورمون تولید نمایند.

در مردان، این غده ها در بیضه ها قرار دارند. در زنان، غده های جنسی در تخمدان قرار گرفته اند.

کم کاری غده های جنسی در آقایان عبارت از نارسایی بیضه ها در تولید کردن آندروژن یا اسپرم و یا هر دو است.

اصطلاح آندروژن شامل هورمون های مردانه می گردد که سر دسته آنها هورمون تستوسترون است. بیضه ها دو کار اصلی را به انجام می رسانند، تولید هورمون های مردان یا آندروژن ها و تولید کردن اسپرم.

بر همین اساس کم کاری غده های جنسی قادر است شامل یکی از این دو مورد و یا هر دو مورد باشد. این بیماری خیلی شایع می باشد اما میزان شیوع واقعی آن مشخص نمی باشد.

تولید تستوسترون به وسیله بیضه ها با بالا رفتن سن کم می شود که به آن یائسگی مردانه می گویند، اما بحث ما در اینجا کم کاری غده های جنسی در نوجوانان، جوانان و افراد بالغ است.

بیضه ها جهت تولید هورمون تستوسترون و اسپرم وابسته به مراکزی در مغز می باشند و یک محوری موجود است که از بالا به پایین آغاز میگردد، این محور در آقایان عبارت از هیپوتالاموس – هیپوفیز – بیضه است.

معمولا، هیپوتالاموس در مغز، هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) را آزاد می نماید.

این هورمون سبب تحریک غده هیپوفیز می گردد که غده هیپوفیز نیز سبب آزادسازی بعضی از هورمون ها میگردد، از جمله: هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH).

معمولا، این هورمون ها به تخمدان زن و بیضه مرد رفته و هورمون هایی را آزاد می نماید. این هورمون های آزاد شده سبب بلوغ جنسی زن و مرد می شوند.

– در صورتی که این مشکلات پس از بلوغ رخ دهد، رشد جنسی امکان دارد طبیعی باشد، ولی علائم ناشی از کم شدن هورمون های جنسی ظاهر می گردد.

این علائم شامل: نشانه های یائسگی در زنان و ناتوانی جنسی در مردان است.

سندروم کالمن یک سندروم وراثتی از هیپوگنادیسم هایپوگنادوتروپیک است که قادر است با از دست دادن احساس بویایی همراه باشد.

هیپوگنادسیم هایپوگنادوتروپیک نوعی از هیپوگنادیسم است. در این نوع، اشکال اصلی در رابطه با غده هیپوفیز و یا هیپوتالاموس می باشد. غده هیپوفیز و یا هیپوتالاموس، درون و یا نزدیک مغز جای گرفته اند.

بیشتر بخوانید: بی اختیاری ادراری، دلایل و درمان

دلایل کم کاری غده های جنسی

مهمترین دلایل کم کاری غده های جنسی اولیه به قرار زیر هستند:

• اختلال های ژنتیکی مانند سندروم کلاین فلتر که در آن مرد یک کروموزوم X اضافه تر دارد.

فرمول کروموزومی مرد طبیعی 46 XY می باشد، فرمول کروموزومی آقایان مبتلا به سندروم کلاین فلتر 47XXY است.

• نبود مادرزادی بیضه ها

• بیضه های نزول ننموده

• شیمی درمانی

• پرتودرمانی

• قرارگیری در معرض مواد سمی

• ضربه خوردن به بیضه ها

• عفونت بیضه ها مانند ابتلا به اریون

• در آوردن بیضه ها به وسیله جراحی

• پیچش بیضه و از بین رفتن آن به دلیل قطع جریان خون

• مادرانی که در طی بارداری از دارویی به نام دی اتیل استیل بسترول استفاده نموده اند.

بیشتر بخوانید: پارگی کلیه، علائم، علل

نشانه های کم کاری غده های جنسی

بر حسب اینکه کم کاری غده های جنسی چه موقعی رخ داده باشد، نشانه های آن متفاوت خواهند بود:

– اختلال نعوظ در آقایان

– اختلال در احساس بویایی

– رشد نکردن در بلوغ (رشد امکان دارد ناقص باشد و یا دارای تاخیر باشد)

– فقدان ویژگی های ثانویه جنسی مثل: موهای زیربغل و صورت

– عدم داشتن قاعدگی در زنان

– کوتاه بودن قد (در بعضی موارد)

– رشد نکردن بیضه ها

بیشتر بخوانید: لیزر درمانی سنگ کلیه 

تشخیص کم کاری غده های جنسی

تشخیص کم کاری غده های جنسی بر اساس علائم بالینی و آزمایشگاهی می باشد.

می بایست دقیقا دلیل مشکل بیمار معین شده و به او گفته شود. جهت تشخیص کم کاری غده های جنسی از مجموعه ای از اقدامات زیر با توجه به شرایط بیمار استفاده می گردد:

• معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال

• اندازه گرفتن هورمون ها

• تصویربرداری از غده هیپوفیز

• آزمایش تجزیه کردن منی

• بررسی های ژنتیکی

• نمونه برداری کردن از بیضه ها

آزمایش های تشخیصی کم کاری غده های جنسی

– آزمایش خون جهت بررسی و اندازه گرفتن میزان هورمون ها

– پاسخی که هورمون لوتئین ( LH) به هورمون آزادکننده گنادوتروپین ( GnRH) می دهد

– آزمایش MRI از سر، جهت چک کردن رشد توده های غیرسرطانی درون غده هیپوفیز

بیشتر بخوانید: علائم سرطان مثانه

درمان کم کاری غده های جنسی

درمان به نوع مشکل وابسته است، ولی به صورت کلی درمان شامل:

– مصرف کردن قرص های استروژن و یا پروژسترون

– تزریق نمودن هورمون آزادکننده گنادوتروپین ( GnRH)

– تزریق کردن هورمون تستوسترون

– به آرامی رها نمودن تستوسترون در بخشی از پوست

– جراحی جهت برداشتن تومور هیپوفیز

– ژل تستوسترون

در صورتی که درمان به موقع انجام شود، شخص می تواند وارد مرحله بلوغ گردد.

همینطور شخص می تواند باردار شود.

این بیماری استرس زیادی به والدین، و خود بیمار وارد می نماید.

متاسفانه در اغلب موارد یک مرد با کم کاری غده های جنسی کاملا دانسته و یا ندانسته ازدواج می نماید و این موضوع را همسر او بعدها متوجه می شود و اختلافات زیادی رخ می دهد.

بر همین اساس می بایست حداکثر تلاش را نمود تا در صورتی که بیمار قابل درمان می باشد، به موقع و به شکل مناسب درمان شود.

درمان موفقیت آمیز تابع تشخیص درست دلیل کم کاری غده های جنسی است.

بیشتر بخوانید: علائم سرطان مثانه